Vertraagde spraakontwikkeling
Ieder kind verwerft z’n spraak op zijn eigen tempo. Het is heel normaal dat hierbij onderlinge verschillen voorkomen tussen leeftijdsgenootjes. Sommige kinderen doen er iets langer over om correct te spreken, anderen maken dan weer een snellere evolutie door.
Wanneer de articulatieproblemen echter hardnekkig zijn en blijven aanhouden, spreken we van een vertraagde of verstoorde spraakontwikkeling. Hierbij is logopedische ondersteuning noodzakelijk.
Binnen de articulatie wordt er een onderscheid gemaakt tussen fonologische articulatiestoornissen en fonetische articulatiestoornissen.
Bij een fonologische articulatiestoornis blijft het kind vereenvoudigingsprocessen toepassen. Deze processen zijn normaal in de spraakontwikkeling, maar moeten tegen een bepaalde leeftijd verdwenen zijn. Als dit niet spontaan gebeurt, helpen we hen hierbij op weg.
Enkele veel voorkomende voorbeelden:
- Deletie en reductie: een klank of lettergreep wordt weggelaten (bal > ba, straat > saat, telefoon > tefoon).
- Assimilatie: klanken beïnvloeden elkaar onderling (boek > koek, potlood > poplood, tafel > tatel).
- Substitutie: een klank wordt vervangen door een andere klank
- - Stopping: een aangehouden klank wordt vervangen door een plofklank (sap > tap)
- - Fronting en backing: meer naar voor of achter in de mond produceren van een klank(koe > toe, ik ga > ik ta)
- - (De)nasalisatie: een nasale klank wordt oraal geproduceerd of omgekeerd (naam > baam)
- - (De)voicing): een stemloze klank wordt stemhebbend geproduceerd of omgekeerd (pan > ban, deur > teur)
- - Gliding: de klanken r of l worden vervangen door j of w (brood > bjood , bloem) > bwoem
Bij een fonetische articulatiestoornis ondervindt het kind motorische problemen bij het vormen van een bepaalde klank.
Enkele voorbeelden:
- Interdentaliteit: De klank wordt gevormd met de tong tussen de tanden.
- Sigmatisme: Een foutieve motorische productie van de [s] en de [z].
- Rhotacisme: Een foutieve motorische productie van de [r].
Optimaliseren van de articulatie
In functie van een opleiding of beroepssituatie worden cliënten soms doorverwezen om hun articulatie bij te sturen of hun spreekvolume te vergroten. Aan de hand van een spraakstaal analyseren we de articulatie en met gerichte motorische, articulatorische oefeningen sturen we de werkpunten bij.
